| چکیده : | قصه‌ی مجنون لیلی، داستان عشق عفیف دو جوان به نام‌های قیس بن ملوح و لیلی بنت مهدی از قبیله‌ی بنی عامر بوده که در دوره‌ی اموی و در سرزمین حجاز روی داده و در نهایت به فراق و عدم وصال آنان ختم شده است. در این داستان قیس جوانی زیبا و خوش‌ذوق است که از همان دوران کودکی و هنگامی که همراه با لیلی گوسفندان را به چرا می‌بردند، عاشق یکدیگر می‌شوند. قیس بر اثر شور و هیجان عشق، راز علاقه‌ی خود به لیلی را بر زبان می‌آورد و این کار باعث خشم خانواده‌ی لیلی شده و اجازه‌ی ازدواج او با قیس را نمی‌دهند. یکی از داستان‌های عاشقانه‌ی فولکلوریک کردی، داستان مم آلان است که اسکار مان، مستشرق آلمانی آن را از زبان رحمان بکر مکریانی و در کتاب «توحفه‌ی موزه‌فه‌رییه» جمع‌آوری کرده است. در فولکلور کردی، مم آلان داستان دل‌دادگی مم، تنها پسر پادشاه یمن است که علی‌رغم میل پدر و مادرش عاشق زین، خواهر میر زین‌الدین، حاکم شهر جزیر می‌شود. احمد خانی شاعر بلندآوازه‌ی قرن هفدهم ادبیات کردی کرمانجی نیز این داستان عاشقانه را در شاهکار ادبی خود تحت عنوان «مم و زین» به نظم درآورده و اگرچه در منظومه‌ی خود به داستان فولکلوریک «مم آلان» نظر داشته، اما به کلی آن را دگرگون ساخته و از نو آن را نوشته است. احمد خانی در منظومه‌ی «مم و زین» تنها به روایت داستان عشق عفیف این دو عاشق اکتفا نکرده، بلکه بسیاری از دغدغه‌های فکری، فلسفی، معرفتی، ملی و هستی‌شناسانه‌ی خود را در آن بیان کرده است. تا کنون پژوهش‌های زیادی به صورت جداگانه در مورد این دو داستان و اثر، صورت پذیرفته اما تا به امروز هیچگونه پژوهشی در زمینه‌ی تطبیق بین این دو اثر ارزشمند آن هم از منظر عشق عذری صورت نگرفته است. بر همین اساس در پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی - تحلیلی ادبیات تطبیقی و مکتب آمریکایی آن به بررسی چگونگی بازتاب حب عذری و تفاوت و شباهت‌های آن در دو اثر مذکور پرداخته خواهد شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در هر دو داستان ویژگی‌های حب عذری چون: پاکی، وفاداری، دوری از هوا و هوس، متحمل شدن سختی‌های ناشی از عشق، آشفتگی عاشقان، مرگ در راه عشق و ... پدیدار شده است. با این تفاوت که پایان داستان مم و زین بر خلاف داستان مجنون لیلی، به یک عشق الهی و حقیقی ختم می‌شود و عشق مجازی در آن به عنوان پلی برای رسیدن به عشق حقیقی معرفی شده است. بر این اساس، داستان مجنون لیلی صرفا یک داستان عاشقانه، اما مم و زین یک داستان عاشقانه و همچنین عرفانی است که نمود حب عذری در آن بیشتر و عمیق‌تر می‌باشد
Majnun and Leyla is story of a chaste love between two young men named Qais Ibn Mulawwah and Leyla Bint Mahdi from the tribe of Bani Amer, which took place in Umayyah period in Hejaz and they ultimately ended up seperated and isolated. In this story, Qais is a handsome and gifted young man who has fallen in love with Leyla since childhood when they were grazing sheep. Due to passion and love, Qais reveals the secret of his love for Leyla, and this arouse Leyla's family indignation and they prevent their marriage. One of the Kurdish folkish love stories is the story of Mem Alan, which was compiled by the German Orientalist Oscar Mann from the language of Rahman Bakr Mokriani in his book "Tohfe Mozafarie". In Kurdish folklore, Mem Alan is the story of Mem's love, the only son of the Yemen king who, despite disagreement of his parents, falls in love with Zin, the sister of Mir Zayn al-Din, the ruler of Jezir city. Ahmad Khani, the famous poet of the seventeenth century of Kurmanji Kurdish literature, he versified this love story in his literary masterpiece entitled "Mem and Zin" and although he regarded "Mem Alan" in his poem, he thoroughly changed the tale and having it rewritten. In the poem "Mem and Zin", Ahmad Khani has not only narrated the chaste love story, but has also expressed many of his intellectual, philosophical, epistemological, national and ontological concerns. So far, a lot of separate research has been done on these two stories, but no comparative study has been performed especially, from Platonic love perspective. Accordingly, the present survey elucidates reflection of Platonic love and differences and similarities in the mentioned works with descriptive-analytical approach of comparative literature. The results of the research demonstrate that the characteristics of Platonic love such as: chastity, loyalty, avoiding lechery, enduring sufferings caused by love, lovers confusion, martyrdom of love, etc. is common in both stories. But one prominent different is that conclusion of Mem and Zin, ends in a divine and true love, and virtual love performs as a bridge for true love. Consequently, Majnun and Leyla is merely a love story, but Mem and Zin is a love story as well as a mystical one in which the manifestation of Platonic love is deeper |
حب عذری در ادب عربی و کردی: بررسی موردی داستان مجنون لیلی و مم و زین (پایان نامه) (1400) / باباصفری ، احسان، 