| چکیده : | بررسی مقوله¬ی وجهیت و کارکردهای متنوع آن از بنیادی‌ترین مباحث مطرح شده در دستورِ زبان‌های ایرانی است. در این میان طبقه‌بندی عناصر بیان‌گر وجهیت نظیر ابزارهای تصریفی نشان‌دهنده¬¬ی وجه، افعال و قیود وجهی یکی از مهم‌ترین حوزه‌های پژوهشی در این زمینه است. پژوهش حاضر در صدد است تا بهره‌گیری از طبقه‌بندی‌های به دست داده شده از سوی پالمر (1999و 2001) و ون درآوورا و پلانگیان (1998) به طبقه‌بندی افعال وجهی موجود در زبان‌های فارسی و زبان کردی، گویش سورانی بپردازد و از این رهگذر کفایت توصیفی هر یک از رویکردهای فوق‌الذکر را در زبان‌های مورد بررسی به شکلی داده محور ارزیابی نماید. در هر دو چارچوب نظری به کار گرفته شده در این پژوهش، مقوله¬ی وجهیت بر اساس تقابل میان مفاهیم امکان و الزام، تعریف و طبقه‌بندی می‌شود. پالمر (1999و 2001) در گام نخست، مقوله¬ی وجهیت را به دو دسته¬¬ی کلی وجهیت گزاره‌ای و وجهیت رویدادی تقسیم می‌کند و در گام بعدی هر یک از این دو مقوله را به بخش‌های جزئی‌تر طبقه‌بندی می‌نماید. در این راستا مقولات وجهیت معرفتی و گواه‌نمایی به مثابه¬ی زیربخش‌های وجهیت گزاره‌ای معرفی می‌شوند و مقولات وجهیت تکلیفی و پویا همچون زیربخش‌های تشکیل‌دهنده-ی وجهیت رویدادی در نظر گرفته می‌شوند. در چارچوب ون درآوورا و پلانگیان (1998) مقوله¬ی وجهیت از تقابل امکان و الزام در چهار حوزه¬ی معنایی تعریف می‌شود؛ این حوزه‌ها عبارتند از: حوزه¬ی درون-مشارکت‌کننده، حوزه¬ی برون- مشارکت کننده، حوزه¬ی تکلیفی و حوزه¬ی معرفتی. از آن‌جایی که بررسی مقوله¬ی وجهیت مستلزم در نظر گرفتن داده‌های بافت محور است کوشش شده تا داده‌های مربوط به زبان فارسی از دو رمان پرند¬ه¬ی من اثر فریبا وفی و نگران نباش اثر مهسا محب¬علی و داده‌های موردنیاز برای بررسی وجهیت در گویش سورانی از رمان‌های «حه¬سار و سه¬گه¬کانی باوکم» اثر شیرزاد حه¬سه¬ن و رمان«گره¬وی به¬ختی هه¬لاله» اثر عطا نهایی استخراج گردد. بررسی داده‌های مربوط به زبان‌های فارسی و کردی در نهایت نشان داد که رویکرد ون در آوورا و پلانگیان (1998) تصویر به مراتب کامل‌تری از افعال وجهی و کارکردهایشان در این دو زبان به دست می‌دهد. این نکته به وضوح در حوزه‌ی درون مشارکت کننده در چارچوب ون درآوورا و پلانگیان (1998) مشاهده می‌شود. اگرچه درجه‌ی امکان در حوزه‌ی درون مشارکت کننده را در رویکرد ون درآوورا و پلانگیان (1998) می‌توان هم‌ارز با مرتبه‌ی امکان در طبقه‌بندی پالمر (2001) دانست، درجه‌ی الزام را در حوزه‌ی درون مشارکت کننده در رویکرد ون درآوورا و پلانگیان (1998) نمی‌توان مترادف با مرتبه‌ی الزام در طبقه‌بندی پالمر (2001) در نظر گرفت
The study of the category of aspect and its various functions is one of the most fundamental issues raised in the grammar of Iranian languages. According to the classical definition of objectivity, this grammatical-semantic category makes it possible for the speaker to make judgments about the content of sentence propositions. In fact, the aspect can crystallize the beliefs, emotions, positions and views of the author of any text. Among these, the classification of elements expressing the aspect such as descriptive tools indicating the aspect, verbs and object constraints is one of the most important research areas in this field. The present study seeks to use the classifications obtained by Palmer (1999 and 2001) and Van Dravora and Plangian (1998) to classify the present tense verbs in Persian and Kurdish languages (intermediate dialect) and through this descriptive sufficiency of each Evaluate the above approaches in a data-driven manner in the studied languages. In both theoretical frameworks used in this research, the category of objectivity is defined and classified based on the contrast between the concepts of possibility and obligation. Palmer (1999 and 2001(In the context of Van Dravora and Plangian (1998), Since the study of the category of aspect requires the consideration of context-based data, an attempt has been made to data related to the Persian language from the two novels My Bird by Fariba Wafi and Do Not Worry by Mahsa Mohebbaali and the data needed to examine the aspect in the Sorani dialect of The final gift effect should be extracted. Examination of data on Persian and Kurdish languages finally showed that Van's approach in Avora and Plangian (1998) provides a much more complete picture of verbs and their functions in these two languages. This is clearly seen in the area of the participant within Van Dravora and Plangian (1998). Although the degree of possibility within the participant domain within the approach of Van Dravora and Plangian (1998) can be equated with the degree of possibility in Palmer's classification (2001), the degree of obligation within the domain within the approach of Van Dravora and Plangian (1998) cannot be equated. Considered by the order of obligation in Palmer (2001) classification. In other words, the classification proposed by Palmer (2001) lacks a specific category for classifying the cases in which it is imposed due to the internal conditions of the actor. In contrast, the approach of Van Dravora and Plangian (1998) seems more complete because it has a specific category to represent this particular meaning. In addition, Van's approach in Avora and Plangian (1998) demonstrates a more complete division of obligation and possibility arising from customary conditions, laws, and norms. In the mentioned approach, the obligation and possibility arising from the circumstances are in the field of external participation of the participant and the obligation and possibility arising from customary laws and norms or the personal authority of the speaker are in the field of obligation and obligation. However, in Palmer (2001), all the above-mentioned requirements and facilities are presented in the form of a single category and a mandatory aspect |
بررسی تطبیقی کارکرد افعال وجهی در زبان‌های فارسی و کُردی (پایان نامه) (1400 = 2021) / محمد توفیق ، هه‌ردی، 