هدف این پژوهش، که در حوزهی تحقیقات بنیادی و نتیجهگرا قرار میگیرد، بررسی نظریهی جهانیهای زبان چامکسی در بخش زبان آموزی کودک و برآوا شدن میباشد. محقق با استفاده از روش ثبت ترتیب ظهور که از انواع روش مشاهدهی مستقیم میباشد، با تهییه دو فرم محقق ساخته به مشاهده و ثبت آغازین کلمات معنیدار سی و پنج کودک هشت ماههی کرد مریوانی پرداخت که تا دو سالگی آنها یعنی از بهمن 87 تا مرداد 89 ادامه یافت. روش گردآوری دادهها در این پژوهش روش توصیفی پیمایشی تحولی مقطعی بوده است.پس از جمع آوری دادههای زبانی کودکان، در مرحلهی اول، به کمک آمار توصیفی و سپس از طریق آمار استنباطی و به کمک آزمون خی دو (آزمون کا) مورد مداقه قرار گرفت و پنج فرضیهی پژوهش، مورد بررسی قرار گرفت.بر اساس تحلیل آماری، به این نتیجه میرسیم که واژگانی که با واجهای واکدار شروع میشوند بیشتر و زودتر از واژگانی که با واج بیواک، شروع میشوند در گفتار کودکان ظهور مییابد. و واکههای باز از میان دیگر واکهها و همخوانهای انسدادی (انفجاری) در میان دیگر گروههای همخوان بر اساس شیوهی تولید و همخوانهای دولبی را در میان دیگر گروههای همخوان بر اساس جایگاه تولید، بیشتر و زودتر به کار میبرد و به این نتیجه خواهیم رسید که در برآوا شدن و زبان آموزی کودکان، قوانینی جهانی وجود دارد و کودکان از یک روال همسان در برآوا شدن استفاده میکنند